Sprawozdania szkolne były wydawane systematycznie przez gimnazja, szkoły realne, zawodowe i seminaria w Galicji. Dziś stanowią one ważne dokumenty dotyczące
dziejów średniego szkolnictwa galicyjskiego drugiej połowy XIX w. i
początku wieku XX. Korzystają z nich wszyscy którzy badają dzieje szkolnictwa średniego ówczesnej Galicji. Sprawozdania sporządzane były za dany rok szkolny i obejmowały wszystkie wydarzenia z życia szkoły.
Trudno
wyobrazić sobie napisanie czegokolwiek na temat Liceum Ogólnokształcącego
im. Króla Władysława Jagiełły w Dębicy bez tekstów źródłowych zawierających
jego historię. Stuletnia szkoła ma bowiem historię długą i ciekawą, zważywszy
na fakt że jej losy nierozerwalnie związane były z losami miasta od początków
XX wieku do dni dzisiejszych. Już od chwili założenia szkoły każdy jej rok życia był
rejestrowany z kronikarską niemal dokładnością. Wydawane nakładem Funduszu
Naukowego, drukowane w tarnowskiej drukarni Józefa, a następnie Ludwika Styrny
"Sprawozdania C.K. Gimnazyum w Dębicy" zawierały dokładne
informacje dotyczące każdego roku szkolnego. Pierwsze sprawozdanie ukazało się
w roku 1908. Rok wcześniej (1907) szkoła rozpoczęła pracę w
nowo-wybudowanym budynku w którym mieści się do dnia dzisiejszego.
Pierwsze siedem lat istnienia szkoły zarejestrowano już w I Sprawozdaniu.
Następnie w Sprawozdaniu IX jako część składowa VII części "Ważniejszych
dokumentów do historyi miasta Dębicy" zebranych i opracowanych przez
profesora dębickiego gimnazjum Józefa Wyrobka ukazała się "Chronica
A.D. 1900 - 1913". Podane w niej trzynaście pierwszych lat istnienia
szkoły stanowią okazję do zapoznania się z najważniejszymi wydarzeniami jakie
miały miejsce na terenie dębickiego gimnazjum tuż przed wybuchem I wojny
światowej.
W roku szkolnym 1924/1925 zostało wydane nakładem
Komitetu Rodzicielskiego "Sprawozdanie jubileuszowe dyrekcji Państwowego
Gimnazyum w Dębicy". Znajduje się w nim szkic sprawozdawczo-statystyczny o
Państwowym Gimnazjum w Dębicy z okazji dwudziestopięcioletniego jubileuszu. Oprócz genezy i początków działalności szkoły szkic
ten wyszczególnia w porządku chronologicznym wykaz wszystkich profesorów z
podaniem czasu ich służby w okresie 25 lat jej istnienia.
Wszystkie Sprawozdania miały pewien ustalony schemat
treściowy. Składały się zazwyczaj z dwóch części. Pierwszą stanowiły ważne
odczyty, prelekcje lub wykłady. Druga część tzw. Urzędowa zawierała stałe
rubryki (działy). I tak w części urzędowej najczęściej podawane były: skład
grona nauczycielskiego za dany rok szkolny, zmiany w składzie grona
nauczycielskiego, plan nauki, tematy wypracowań piśmiennych, wykaz podręczników
na następny rok szkolny. Ponadto wyszczególnione były przedmioty realizowane w
roku sprawozdawczym, stan zbiorów naukowych, klasyfikacja uczniów, imienny
wykaz uczniów, zestawienie dochodów i rozchodów często
"Sprawozdania...." podawały statystykę uczniów, najważniejsze
rozporządzenia władz szkolnych, rozkłady godzin na rok następny, wyniki badań
lekarskich. Każde sprawozdanie kończyło się ogłoszeniami i informacjami
dyrekcji szkoły.
W sprawozdaniach drukowano także klepsydry zmarłych
profesorów i uczniów, zawiadamiające o okolicznościach śmierci i pogrzebach.
Wszystkie dane zawarte w Sprawozdaniach Dyrekcji
cechowały się dokładnością i przejrzystością. Dowiedzieć się z nich można o
genezie szkoły, odtworzyć nazwiska pierwszych nauczycieli i uczniów, nazwiska
fundatorów i osób wspierających materialnie i duchowo ideę założenia tej
gigantycznej machiny. Dzięki dokładności i sumienności osób sporządzających
ówczesne sprawozdania można dziś odtworzyć wygląd i szczegółowy opis
umundurowania szkolnego, stanu pomocy naukowych a nawet zorientować się w
opłatach wnoszonych wtedy za naukę.
"Sprawozdania Dyrekcji" wydawane w okresie
od 1907 do 1932 roku są najdawniejszym źródłem historycznym
zawierającym dzieje ówczesnej szkoły. Korzystają z nich studenci piszący prace
magisterskie, prowadzący badania dotyczące liceum ogólnokształcącego. Na "Sprawozdania..."
powołują się także autorzy monografii i opracowań historycznych dotyczących
Dębicy. Niektóre sprawozdania odczyty, wykłady. prelekcje. Sprawozdanie V w
części pierwszej przedstawia wykład Tadeusza Rojka pt. "Zygmunt
Krasiński wobec przyrody". Sprawozdanie VIII zawiera pamiętnik zakładu
z roku 1914/1915. Bardzo dokładne jest Sprawozdanie IX gdzie znaleźć
można "Wspomnienie o ś.p. Cesarzu Franciszku Józefie I",
"wykład o ś.p. Henryku Sienkiewiczu; oraz ostatnią siódmą część "Ważniejszych
dokumentów do historyi miasta Dębicy" zebrane przez prof. Józefa
Wyrobka. Pozostałe sześć części znaleźć można kolejno w Sprawozdaniach: I,
II, III, IV, VI, VII. W roku 1918 dyrekcja każdego gimnazjum w
Polsce zobowiązana była do wydawania corocznych sprawozdań, które powinny
zawierać prace naukowe nauczycieli i uczniów. Ponadto istniał obowiązek
przesyłania do bibliotek mających gromadzić całokształt piśmiennictwa
wydawanego w języku polskim tzw. egzemplarza obowiązkowego. Wraz ze zniesieniem
obowiązku wydawania corocznych sprawozdań dyrekcji z każdym rokiem stają się
one coraz mniej dokładne aż wreszcie przestały się ukazywać. Spowodowało to
znaczne ograniczenie informacji na temat szkoły i zawężenie ich do protokołów
Rad Pedagogicznych. Widać w związku z tym wyraźną lukę chronologiczną
spowodowaną brakiem sprawozdań zwłaszcza po roku 1954. Prezentowane
tutaj dokumenty obejmują lata 1907 -1922. Oprócz omówionych działów
zawierają także dokładne opisy szkolnych uroczystości, apeli, są więc bezcennym
źródłem wiedzy o minionych latach.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz