Książka
Prowincja Galicyjska
Miło nam poinformować, iż ukazała się książka „Prowincja Galicyjska. Wokół I wojny
światowej. Konteksty, porównania, przykłady” pod redakcją dr Tomasza
Pudłockiego z Instytutu Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz mgr Arkadiusza
S. Więcha z Instytutu Historii Uniwersytetu Rzeszowskiego. Książka, wydana
przez Wydawnictwo Naukowe Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Przemyślu stanowi zbiór
tekstów, które w wersji skróconej mogliśmy wysłuchać w Dębicy podczas
ogólnopolskiej konferencji historycznej, która odbyła się 28 lutego 2014 roku w
murach I Liceum Ogólnokształcącego im. Króla Władysława Jagiełły.
Przypadająca w tym roku setna rocznica wybuchu wojny
staje się znakomitą okazją, aby bliżej przyglądnąć się codzienności mieszkańców
galicyjskiej prowincji zarówno w przededniu wybuchu wojny jak i w samej jej
trakcie.
Recenzująca książkę, profesor Jadwiga Hoff, wybitna
znawczyni historii Galicji, autorka wielu publikacji naukowych poświęconych
mieszkańcom galicyjskich miasteczek, napisała: „Książka pod red. Tomasza
Pudłockiego i Arkadiusza Więcha (…) wpisuje się w rocznicowe publikacje (…) ale
– jak zauważyli organizatorzy konferencji i jednocześnie redaktorzy tomu –
dominuje w nich ujęcie maksymalistyczne. Publikacja, którą przygotowali do
druku, ma na celu odejście od takiego ujęcia. Razem z autorami postanowili
spojrzeć na Wielką Wojnę z perspektywy lokalnej, z perspektywy prowincji
galicyjskiej, jako że Galicja była „jedną z ważniejszych aren wojennych
potyczek” (z Wprowadzenia). Książka dzieli się na 3 części, które redaktorzy
nazwali: Konteksty, Porównania, Przykłady. Konteksty ukazują prowincję
galicyjską w przededniu wojny, w Porównaniach znalazły się teksty poświęcone
kwestiom wyznaniowo-narodowościowym w kontekście wydarzeń związanych z I wojną,
w Przykładach mowa jest o życiu ludności na terenach objętych działaniami
wojennymi” oraz zwróciła uwagę, że zawarte w pracy teksty pokazują: „że ludzi
przed wybuchem wojny zajmowały drobiazgi życiowe, codzienność, „awanturki”, jak
by nie zdawali sobie sprawy z tego, że ich świat za chwilę ulegnie zagładzie. W
tym sensie teksty te nie tylko przynoszą sporo informacji, ale są też bardzo
pouczające”.
Z dębickiej perspektywy warto sięgnąć po
niniejszą pozycję szczególnie ze względu na dwa teksty poświęcone właśnie
Dębicy. Oba oparte zostały na nieznanych dotąd materiałach źródłowych zarówno z
polskich jak i zagranicznych archiwów.
Pierwszy z nich
autorstwa dr Tomasza Pudłockiego przybliża początkowe lata funkcjonowania
dębickiego gimnazjum, także w kontekście innych podobnych placówek na terenie Galicji oraz panujących w szkole relacji personalnych (w tym m. in osoby ks.
Błażeja Kotfisa). Drugi tekst mgr Arkadiusza S. Więcha ukazuje życie codzienne
mieszkańców Dębicy w okresie I wojny światowej oraz rolę jaką w tym okresie
odegrały takie postacie jak Józef Wyrobek czy ks. Eugeniusz Wolski, a także
opisuje mające ówcześnie miejsce w Dębicy rozruchy antyżydowskie.
Warto dodać, że projekt okładki książki wykonał także
absolwent naszej szkoły pan Oskar Ostafin.
